ترک کار کارگر
ترک کار کارگر ، بدین معناست که کارگر بدون رعایت تشریفات مربوط به استعفا از کار خارج شود و مقصود وی خارج شدن از کار به طور کلی باشد. ترک کار کارگر در قانون کار سابق به معنای استعفا به کار رفته بود اما در قانون کار فعلی (مصوب 1369) در این مورد حکمی وجود ندارد. از طرفی هم با عنوان غیبت نمی توان آن را مورد بررسی قرار داد چرا که با مفهوم غیبت تفاوت اساسی دارد. البته آثار حقوقی آن ها تفاوت چندانی ندارد. یعنی در نهایت سبب می شود که کارفرما بتواند از حق فسخ خود استفاده و مبادرت به اخراج کارگر نماید. البته این را هم نباید از نظر دور کرد که میزان غیبت کارگر باید به حدی باشد که کارفرما را مجاز به استفاده از حق اخراج خود نماید در غیر این صورت مجاز به این امر نمی باشد.
چنانچه کارگری قصد قطع همکاری با کارفرما را داشته باشد، باید چگونه اقدام نماید؟
اگر کارگری بخواهد با کارفرما قطع همکاری نماید می تواند با تشریفات قانونی این امر را انجام دهد و اگر تشریفات طی شود منعی بر کارگر نیست. از این رو کارگری که استعفا می دهد موظف است تا یک ماه به کار خود ادامه دهد لازم است کارگردر ابتدا استعفای خود را به صورت کتبی به کارفرمای خویش اطلاع دهد
چنانچه کارگر، بعد از طی ۱۵ روز از زمان استعفا از عمل خویش پشیمان شود می تواند جهت باز پس گیری استعفا اقدام نماید، در این صورت استعفای وی لغو می شود و کارگر موظف می شود رونوشت استعفا و انصراف خود را به شورای اسلامی کارگاه و یا انجمن صنفی و یا نماینده کارگران تحویل دهد
چنانچه کارگر از استعفای خویش پشیمان نگردد موظف است به مدت ۳۰ روز به کار خود ادامه دهد تا کارفرما مهلت جایگزینی نیرو را داشته باشد. البته گاهاً مشاهده می شود که کارفرما از همان روز استعفا موافقت خود را اعلام می کند و کارگر را برای یک ماه دیگر در خدمت نگه نمی دارد.
قانون گذار درماده ۲۵ قانون کار چنین مقرر داشته است:
هرگاه قرارداد کار برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین منعقد شده باشد ، هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارد.
بنا براین : در قرارداد کار برای مدت موقت و یا برای انجام کار معین حق فسخی برای کارگر لحاظ نشده است. فلذا اگر کارگری بدون توجه به این امر مبادرت به اعلام استعفا نماید چنین استعفایی مورد پذیرش قانون گذار نیست. در صورتی که از این امر خسارتی به کارفرما وارد شود کارگر ملزم به پرداخت خسارت بر اساس رای مراجع حل اختلاف کار می گردد.
ذکر این نکته حائز اهمیت است که بر خلاف تصور بسیاری از افراد درصورتیکه قرارداد کار با استعفای کارگر و با شرایط قانونی فسخ شود کارگری که استعفا داده است مستحق دریافت حق سنوات به ازای هر سال ، یک ماه آخرین حقوق می باشد.
آیا کارگری که قرارداد کار ندارد میتواند در هر زمان که بخواهد کار خویش را ترک نماید؟
چنانچه کارگری بدون هیچ عذر موجهی کار خود را ترک نماید و از این جهت به کارفرما خساراتی وارد شود، در چنین مواقعی کارفرما می تواند جهت خسارات وارده از کارگر مطالبه خسارت نماید. اما در صورت نبود قرارداد کتبی، اثبات مدعای کارفرما به سهولت امکان پذیر نمی باشد. چرا که در اکثر مواقع قانون کار حق را به کارگر اعطا نموده است و چنانچه کارفرمایی چنین مدعایی داشته باشد بایستی ادعای خویش را ثابت نماید.
از این رو پاسخ به سوال فوق منفی است. و چنانچه کارفرما بتواند رابطه کارگر و کارفرمایی بین خویش و کارگر را به اثبات برساند. میتواند در صورتی که کارگر وی بدون عذر موجه کار خویش را ترک کرده باشد و از این نظر به او خسارت وارد نموده باشد، مطالبه خسارت نماید. حتی اگر با کارگر قرارداد کتبی منعقد ننموده باشد.
اهمیت وجود قرارداد کتبی در زمان ترک کار
قراردادکار می تواند به صورت کتبی و شفاهی باشد . چنانچه قرارداد کار به صورت کتبی بین طرفین «کارگر و کارفرما» باشد : در این مواقع امکان تخطی برای کارگر و کارفرما کمتر می باشد، چرا که چنین قراردادی در حکم سندی است که می تواند اثبات کننده ادعاهای طرفین باشد. چون در صورتی که اختلافی بین کارگر و کارفرما حادث شود امکان مراجعه به مفاد قرارداد وجود دارد و می توان از این طریق فرد خاطی را (اعم از کارگر و کارفرما) شناسایی نمود . چنانچه قرارداد کار به صورت شفاهی بین طرفین «کارگر و کارفرما» باشد: اگر چه قرارداد شفاهی نیز از نظر قانون کار دارای اعتبار است اما اثبات توافقات ما بین طرفین ، در چنین قراردادهایی با سختی هایی همراه می باشد و امکان سوء استفاده را برای هر کدام از طرفین فراهم می نماید. گاهی مشاهده می شود که کارگرانی به صورت ارادی ترک کار می نمایند و از عدم قرارداد فی ما بین خود و کارفرما سوء استفاده می نمایند و با وجود اینکه حق و حقوق خود را دریافت نموده اند اما همچنان جهت مطالبه حق و حقوق خود طرح دعوا می نمایند . اما ناگفته نماند که عدم قرارداد کتبی بین کارگر و کارفرما دلیل بر این نیست که کارفرما نتواند از جهت ترک کار کارگر مطالبه خسارت نماید و یا این امر نباید حربه ای در دست کارگر باشد تا از حمایت قانون سوء استفاده نموده و مطالبه حق و حقوقی را به ناحق نماید . بلکه اگر چه در اکثر مواقع حمایت قانون از کارگر بیشتر است اما این امر باعث نمی شود که در صورت پرداخت شدن حق و حقوق کارگر توسط کارفرما ، مجددا هزینه های مزبور از کارفرما مطالبه شود.
کارفرما می تواند مطالبه خسارت به جهت ترک کار کارگر را نیز بنماید و چنانچه در این مواقع از کارگر بابت حسن انجام کار چک یا سفته نیز در دست داشته باشد ، می تواند جهت جبران خسارت خود استفاده نماید و عدم وجود قرارداد کار مانعی جهت مطالبه خسارت از کارگر برای کارفرما ایجاد نمی نماید.
کارفرما می تواند مطالبه خسارت به جهت ترک کار کارگر را نیز بنماید و چنانچه در این مواقع از کارگر بابت حسن انجام کار چک یا سفته نیز در دست داشته باشد ، می تواند جهت جبران خسارت خود استفاده نماید و عدم وجود قرارداد کار مانعی جهت مطالبه خسارت از کارگر برای کارفرما ایجاد نمی نماید.
ترک کار کارگر با غیبت کارگر چه تفاوتی دارد؟
بسیاری از افراد ترک کار و غیبت را یکی می دانند در حالیکه این دو با یکدیگر تفاوت دارند هرچند آثار حقوقی این دو با یکدیگر برابر است. قانون گذار در ماده ۲۷ قانون کار به کارفرما اجازه داده است که چنانچه کارگر در انجام وظایف محوله به خود قصور نماید قرارداد او رافسخ و او را اخراج نماید.
بدیهی است که ترک کار و غیبت نیز هر دو می تواند از موارد قصور کارگر قلمداد شود که در هر دو مورد کارفرما می تواند با فسخ قرارداد کار، کارگر را اخراج نماید
بدیهی است که ترک کار و غیبت نیز هر دو می تواند از موارد قصور کارگر قلمداد شود که در هر دو مورد کارفرما می تواند با فسخ قرارداد کار، کارگر را اخراج نماید
نکته :
در اخراج کارگر توسط کارفرما بایستی میزان غیبت کارگر در حدی باشد که اجازه اخراج را به کارفرما بدهد، در غیر این صورت کارفرما مجاز به اخراج کارگر بدین جهت نمی باشد.
